Przysmaki PRL-u. Czego brakuje wam najbardziej?

Ewa Palińska

21 lipca 2022 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (328)

Nie było coca-coli, niełatwo było zdobyć szklane butelki, a plastikowe były jeszcze nieznane. Produkowaną z kwasku cytrynowego cytronetę pakowano do plastikowych woreczków. Pito ją przez słomkę, nakłuwając woreczek. Atesty spożywcze były wówczas zdecydowanie mniej rygorystyczne. Zdjęcie z 1985 r.

Dziś półki sklepowe uginają się od różnego rodzaju przysmaków, wśród których nie brakuje propozycji wymyślnych i egzotycznych, niejednokrotnie sprowadzanych z najdalszych zakątków świata. Cztery dekady temu wybór mieliśmy znacznie ograniczony, ale nie oznacza to, że smakołyków nam brakowało, bo Polacy to naród kreatywny i jeśli czegoś w sklepie nie było, dokładano wszelkich starań, aby wyczarować satysfakcjonujący zamiennik. Czym z największym smakiem zajadaliśmy się w latach 80.?

WIĘCEJ NA TEN TEMAT Czy to pamiętasz? Zobacz nasz cykl

24-letnia Aneta Kręglicka w 1989 roku

17 kwietnia 2024 (97 opinii)

Pamiętasz Wakacyjną Dziewczynę Playboya?

4 kwietnia 2024 (173 opinie)

Festiwal Dobrego Humoru w Gdańsku

27 marca 2024 (68 opinii)

Więcej artykułów (84)

Oranżada w woreczku, oranżadki w proszku

Skusił(a)bym się teraz na:

oranżadę w woreczku oranżadę w proszku vibovit kogel-mogel zapiekankę odpustowe cukierki w "tytkach" rurkę z bitą śmietaną

Dziś przysmakom czy napojom nadawane są tak wymyślne nazwy, że jeśli kupujemy coś po raz pierwszy, możemy nie mieć pewności, co znajduje się pod konkretną etykietą. Oranżada w woreczku była po prostu oranżadą sprzedawaną w foliowym woreczku. Nie miała nazwy, czasem występowała w różnych wariantach smakowych. Bo w Polsce oranżadą nazywano nie tylko napoje pomarańczowe i tak jest zresztą do dzisiaj.

Oranżada w woreczku była hitem np. sklepików szkolnych. Nie przelewało się jej do kubeczka - przebijało się po prostu woreczek plastikową słomką. A później końcówkę tej samej słomki można było wykorzystać do puszczania mydlanych baniek, bo specjalnych płynów i akcesoriów, jakie mamy teraz, w tamtym czasie nie było. Pomyślcie sobie, jak bardzo minimalizowaliśmy wówczas produkcję śmieci. Byliśmy eko, zanim stało się to modne.

Ogromną popularnością cieszyła się też oranżada w proszku (ten przysmak po latach powrócił). Krążyła legenda, że ktoś znał kiedyś kogoś, kto - zgodnie z instrukcją - zalał ją wodą. Ten rodzaj napoju raczej konsumowało się na sucho.

Vibovit

Tego przysmaku w moim zestawieniu nie mogło zabraknąć. Wyjadaliśmy go prosto z saszetek, poślinionym paluchem. Chyba żadne lekarstwo (bo vibovit był sproszkowanym, witaminowym miksem i kupowało się go w aptece) nie smakowało mi potem tak bardzo. Wy też pamiętacie ten smak?

Słodki smak młodości, czyli kultowe słodycze z lat 90.

Ciepłe lody - największy demotywator twojego dzieciństwa. Albo się ich smak kochało, albo nienawidziło.

Murzynki/ciepłe lody

Słodka pianka z zaparzonej syropem piany z białek, podawana w wafelku, z wyglądu przypominająca włoskiego loda. Z racji tego, że ciepłe lody często występowały w wariancie z czekoladopodobną polewą, w niektórych regionach Polski nazywano je murzynkami. Jeśli załapaliśmy się na takie z dopiero co otwartego kartonu, mogliśmy mówić o szczęściu. Niemniej nawet takie kilkudniowe, lekko sflaczałe znajdowały bez trudu nabywców. Jeśli chodzi o sam smak, to był tak specyficzny, że albo się je lubiło, albo nienawidziło - przypominał gumową, słodką breję.

Zobacz, skąd w latach 80. brała się woda z bąbelkami. W sklepie jej nie sprzedawali.

Syfon - domowa produkcja wody gazowanej

W PRL-u w głowie się nie mieściło, żeby płacić w sklepie za zwykłą wodę do picia. Jeśli ktoś miał ochotę na wariant z bąbelkami, sięgał po syfon - to taki domowy wariant ulicznego saturatora. Gaz pochodził z wymiennych nabojów, wypełnionych CO2, a zainteresowanie było tak duże, że powstawały specjalne punkty, zajmujące się wyłącznie napełnianiem takich nabojów.

Ucierasz żółtka albo całe jajka z cukrem i deser gotowy. Kto się skusi na kogel-mogel?

Kogel-mogel, czyli surowe jajka z cukrem

Dziś wielu osobom kogel-mogel nie przeszedłby przez gardło. No i wiele osób obawiałoby się spożycia takiego deseru z uwagi na możliwość złapania salmonelli. Cztery dekady temu wszyscy zajadali się nim jednak ze smakiem. Jego największym atutem była prosta receptura i dostępność składników - kogel-mogel to po prostu żółtka (albo całe jajka) utarte z cukrem. Można go podawać z dodatkami, ale wtedy wersja podstawowa wydawała nam się w pełni satysfakcjonująca.

W odpustowych rybkach zawartość cukru w cukrze zdawała się przekraczać wszelkie normy.

Odpustowe frykasy

Przysmaki wiejskich odpustów to temat na osobny artykuł. Nawet w czasach wielkiego kryzysu na odpuście smakołyki musiały być. Wśród nich królowały obwarzanki - okrągłe ciasta upieczone z ciasta parzonego, nawlekane na sznurki, przez co przypominały okazałe naszyjniki. Do tego koniecznie trzeba było spróbować cukierków. Nie było to nic wyszukanego, najczęściej landrynki w różnych wariantach. Najpopularniejsze były karmelki w kształcie rybek. Chyba w życiu nie jadłam nic bardziej obrzydliwego niż ich lukrecjowy wariant.

Nie tylko Pewex. Enklawy luksusu w czasach PRL-u w Trójmieście

Kolejka przy budce z zapiekankami w Gdańsku. Wtedy zapiekanka była najpopularniejszym fast foodem w Polsce, kwiecień 1989.

Donald, gumy kulki i uliczny fast food

W drugiej połowie lat 80. asortyment w sklepach zaczął się rozrastać. Obok bloków czekoladowych i wyrobów czekoladopodobnych, andrutów, preparowanego ryżu, kukurydzianych chrupek, kiśli, budyni, galaretek i mleka w proszku, z których w domowej kuchni wyczarowywano najbardziej wyrafinowane przysmaki, zaczęły pojawiać się słodycze z zagranicy.

Nic nie smakowało wtedy tak dobrze, jak guma Donald kupiona spod lady. Dodatkową frajdę dawało kolekcjonowanie dołączonych do gum komiksów. Nie mniejszym zainteresowaniem cieszyły się gumy kulki.

W tamtych czasach sporo jedliśmy też na ulicy, bo i okazji ku temu nie brakowało. Bo jak tu wyobrazić sobie spotkania towarzyskie po pierwszomajowych pochodach czy procesje w święto Bożego Ciała bez lodów, waty cukrowej czy oranżady pitej prosto ze szklanej, brązowej butelki?

Furorę robiły też gofry, rurki z bitą śmietaną, zapiekanki czy hot-dogi. I to nie takie liche, jakie serwuje się teraz. Kiełbaskę podawano w sporej bułce, niejednokrotnie w towarzystwie surówki.

Ewa Palińskae.palinska@trojmiasto.pl

Opinie (328) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 17:37

Kto pamięta lody mewa? (1)

1 rok
- 26 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-07-21 18:14
  
  przebój plażowy
  
  i sprzedawca, noszący drewnianą skrzynkę z lodami, ubrany był w biały kitel; w porównaniu z teraźniejszością to był profesjonalizm :)
  
  1 rok
  - 13 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i sprzedawca, noszący drewnianą skrzynkę z lodami, ubrany był w biały kitel; w porównaniu z teraźniejszością to był profesjonalizm :)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 17:45

Baton Krymski kupowany za rybaka (5 zlotych). Takich naprawde juz nie uswiadczysz.

1 rok
- 37 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 17:47

Zapiekanki niezapomniane paje lody pingwinki, vibowit a później visolwit, ach kiedy to było

1 rok
- 11 0
Twoja opinia

Zmień treść

Zapiekanki niezapomniane paje lody pingwinki, vibowit a później visolwit, ach kiedy to było
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 17:52

Najlepsze były rurki z kremem w cukierni Paradowskiego na ul. Wajdeloy 10.

Puste rurki leżały na półce. Jak zapłaciłem 2 zł. to pani wstrzykiwała bitą śmietanę do rurki.

Jano.
1 rok
- 25 0
Twoja opinia

Zmień treść

Puste rurki leżały na półce. Jak zapłaciłem 2 zł. to pani wstrzykiwała bitą śmietanę do rurki.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 17:57

Takich batonów zawijanych w przeżroczysta filię. Chyba Krymskie nazywały się.

Jurek
1 rok
- 33 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 18:04

ja pamiętam kruszony (4)

zdrowie wasze, gardła nasze

1 rok
- 25 0
Twoja opinia

Zmień treść

zdrowie wasze, gardła nasze
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-07-21 18:23
  
  Dzięki za przypomnienie
  
  El
  1 rok
  - 7 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-07-21 19:33
  
  ...był jeszcze
  
  poncz na rumie ;)
  
  1 rok
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  poncz na rumie ;)
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-07-21 22:23
  
  Wódka i popitka w jednym.
  
  Łosz end goł.
  
  1 rok
  - 8 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Łosz end goł.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-07-23 06:37
  
  Taki "fikołek"
  
  1 rok
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 18:05

Niczego nie brakuje

wszystko teraz można dostać, jeśli się ma kasę

1 rok
- 3 44
Twoja opinia

Zmień treść

wszystko teraz można dostać, jeśli się ma kasę
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 18:15

Takie małe pasztety z dzika lub sarny w puszkach, chyba firmy LAS, ale bym to zjadł z bułką jak kiedyś i masłem

1 rok
- 24 1
Twoja opinia

Zmień treść

Takie małe pasztety z dzika lub sarny w puszkach, chyba firmy LAS, ale bym to zjadł z bułką jak kiedyś i masłem
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 18:17

Oranzade w woreczku (1)

Zawsze brałem na Lechii na Traugutta. Facet roznosił w fartuchu krzyczącz cytrooonnnetaa

1 rok
- 15 1
Twoja opinia

Zmień treść

Zawsze brałem na Lechii na Traugutta. Facet roznosił w fartuchu krzyczącz cytrooonnnetaa
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-07-21 20:04
  
  Na żużlu też były.Mniam...
  
  Ak47
  1 rok
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Na żużlu też były.Mniam...
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-07-21 18:23

Napój z woreczka!!! Hit (1)

To było jedno z trzech wspomnień ze stadionu żużlowego w Gdańsku. Zapach spalin, napój z worka i uderzenia w twarz żużlem z toru .

Slab
1 rok
- 25 2
Twoja opinia

Zmień treść

To było jedno z trzech wspomnień ze stadionu żużlowego w Gdańsku. Zapach spalin, napój z worka i uderzenia w twarz żużlem z toru .
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-07-22 09:49
  
  tak było
  
  na torze Berliński, Plech..
  
  Mike
  1 rok
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  na torze Berliński, Plech..
  Regulamin dodawania opinii