Okiem Dietetyka to cykl tekstów o tym, jak i gdzie zjeść zdrowo w Trójmieście. Porady przygotowuje dietetyk Viola Urban. W tym tygodniu zdradza tajniki diety sokowej. Ostatnio radziła, jak rozsądnie jeść w Wielkanoc, a za dwa tygodnie podpowie, jak zdrowo grillować.
W powietrzu wiosna, a w Internecie kwitnie moda na wiosenne kuracje oczyszczające i diety sokowe. Czy to ma sens? Czy warto? Czy to ma prawo działać? Już za moment przedstawię wszystkie za i przeciw. Głównie przeciw.
Dieta sokowa i zakazane słowo: detoks
Każdy zdrowo myślący lekarz i żywieniowiec powie wam bez cienia zwątpienia, że nie ma czegoś takiego jak detoks.
Jedzenie nie oczyszcza organizmu z toksyn. Za oczyszczanie ciała z produktów przemiany materii odpowiadają wątroba i nerki. Pożywienie może jedynie zapobiegać kumulacji szkodliwych metabolitów poprzez ich ograniczone dostarczanie. Żywność może też za sprawą błonnika pobudzić perystaltykę jelit i "wymieść z nich" zalegającą treść pokarmową. Podsumowując: żaden magiczny napój nie jest w stanie oczyścić naszego ciała z toksycznych substancji. Niezależnie, czy zrobimy go samodzielnie czy rozpuścimy w porcji wody gotowy proszek - detoksykacja (w klasycznym tego słowa znaczeniu) nie jest możliwa.
Plusy diety sokowej i picia koktajli
Jeśli już możemy mówić o jakichkolwiek korzyściach płynących z kuracji sokowej, to będzie to na pewno dostarczenie do organizmu dużej ilości bioaktywnych składników żywności takich jak substancje mineralne, witaminy i inne przeciwutleniacze.
Płynna forma podania warzyw i owoców daje najlepszą przyswajalność tych składników. Faktem też jest to, że czasami ciężko nam zjeść w ciągu dnia ponad kilogram warzyw i owoców, natomiast wypicie soku wyciśniętego z takiej ilości roślin jest już o wiele łatwiejsze do wykonania. Sok jest dobrym pomysłem w przypadku osób niedożywionych lub z podwyższonym zapotrzebowaniem na składniki odżywcze.
Minusy diety sokowej i picia koktajli
Dieta zawierająca w sobie tylko i wyłącznie owoce i warzywa w formie płynnej jest dietą ubogą w składniki odżywcze. Brakuje tutaj tłuszczów, białek i (jeśli to soki wyciskane, a nie miksowane smoothie) błonnika oraz węglowodanów złożonych.
W zasadzie soki - oprócz witamin i składników mineralnych - nie niosą ze sobą niczego pożywnego poza sporą dawką niezalecanych w nadmiarze cukrów prostych i dwucukrów. Wniosek nasuwa się sam. Częste zastępowanie normalnego posiłku sokiem negatywnie wpływa na gospodarkę węglowodanową. Płynne węglowodany - niezależnie od źródła pochodzenia - mają wysoki indeks glikemiczny, czyli powodują szybki wzrost poziomu glukozy we krwi, a co za tym idzie, konieczność wytworzenia dużej ilości insuliny. W przypadku spożywania warzyw i owoców wraz z błonnikiem problem ten nie jest aż taki duży. Ale kiedy odseparowujemy sok od błonnika - już tak. Jednodniowa dieta sokowa nie wyrządzi szkody w organizmie osoby z prawidłową gospodarką węglowodanową, natomiast może doprowadzić do silnych zawrotów głowy, a nawet omdleń u osób, które mają niższą tolerancję na węglowodany i tych, którzy cierpią z powodu insulinoodporności. Dieta oparta na sokach jest kategorycznie zabroniona cukrzykom.
Oczywiście nie można powiedzieć, że picie soków i koktajli na bazie warzyw i owoców jest złe. Wręcz przeciwnie.
Koktajl i sok mogą być elementem prawidłowo skomponowanej diety. Nie należy jednak popadać w skrajności zmieniając pełnowartościowe, złożone ze wszystkich niezbędnych makroskładników diety posiłki na soki. Jedna szklanka soku lub koktajlu dziennie to rozsądna dawka.
Jak przygotować koktajl? Przygotowując koktajl powinniśmy pamiętać o kilku zasadach:
1. Soki i koktajle przygotowujemy tuż przed spożyciem, dzięki temu nie stracimy cennych witamin, które szybko się utleniają. Oczywiście nie wydarzy się żadna tragedia, jeśli wypijemy koktajl po godzinie od przygotowania. Pamiętajmy jednak o tym, aby nie robić go na zapas czy też poprzedniego dnia.
2. Jeśli mamy do wyboru przygotowanie soku różnymi metodami, wybieramy w pierwszej kolejności blendowanie (zachowujemy cenny błonnik), następnie wyciskanie za pomocą wyciskarki wolnoobrotowej (zachowujemy większość witamin i składników bioaktywnych), a na samym końcu soki z sokowirówki (większe niż w przypadku innych metod straty witamin).
3. Koktajle warto rozwadniać. Osmolalność koktajlu przygotowanego tylko z owoców jest wysoka (klasyfikujemy go jako hipertonik), co może powodować efekt przesączania wody do światła jelita po wypiciu takiego napoju. Aby uniknąć efektu pełności po wypiciu soku, lepiej rozcieńczyć go wodą lub łagodnym naparem ziołowym. Z tej samej przyczyny podczas upału oraz intensywnego treningu nie nawodnimy się sokiem.
4. Do koktajlu warto dodać minimum jeden składnik będący donorem tłuszczu. Może to być kawałek awokado, mleko kokosowe lub migdałowe, nasiona lnu lub chia albo orzechy. Dzięki dodatkowi tłuszczu koktajl będzie miał niższy indeks glikemiczny, nasyci na dłużej, a witaminy A, D, E oraz K w nim zawarte będą miały szansę efektywnie się wchłonąć.
5. Bardzo cennym składnikiem koktajlu są zielone warzywa. Zielony barwnik, który w nich występuje, czyli chlorofil, to najlepsze źródło magnezu w diecie. Do koktajlu możemy dodać natkę pietruszki, garść świeżej bazylii, świeży szpinak, jarmuż, a nawet zieloną sałatę, rukolę czy roszponkę. Jeśli nie przepadamy za sałatkami i brakuje ich w naszej diecie, warto wypróbować połączenie zieleniny z owocami - często smak zieleniny jest zamaskowany przez intensywną słodycz owoców.
6. Jeśli mimo wszystko zielony kolor do kogoś nie przemawia, nic straconego - w takim wypadku możemy przygotować koktajl z mniejszą ilością magnezu, ale za to bogatszy w beta karoten lub antocyjany. Koktajl bogaty w prowitaminę A powinien mieć w swoim składzie np. marchewkę, mango, morele, brzoskwinie, dynię, pomarańczowy melon. Polecany jest też kolor fioletowy, który świadczy o wysokiej zawartości przeciwutleniaczy z grupy antocyjanów. Znajdziemy je przede wszystkim w buraku, aronii, jagodach, jeżynach, borówkach, porzeczkach, śliwkach, ciemnych winogronach, a także malinach i truskawkach.
7. Kiedy mamy do wyboru koktajl z warzyw i owoców, w miarę możliwości wybierajmy te warzywne - mają mniej cukru i mniej kalorii. Soki warzywne warto wzbogacać świeżymi ziołami i innymi intensywnymi dodatkami, np. chili lub rukolą.
8. Do koktajli warto dodawać przyprawy - świeże zioła, sproszkowany cynamon, kardamon lub kurkumę. Przyprawy wzbogacą nie tylko smak napoju, ale też dostarczą dodatkową dawkę przeciwutleniaczy. Pikantne przyprawy przyspieszają metabolizm. Cynamon ponadto "spłaszcza" krzywą cukrową po spożyciu posiłku bogatego w węglowodany.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy